ADDA daytay pagsasao nga agkamkamat ti angin no maladawkan a kumamakam iti papanam, kas koma ti meeting place/venue no daytay dumar-ayka koma ti seminar, PRESS conference, hearings, kdpy. Nagrigaten a kamkamakamem a kankanayon ti oras. Adda daytay pagsasao a kunana: ti oras, magmagna, ti tao, maimbierna. Ania daytoy? Ania ti di nasayaat nga ibunga daytoy? Adu ti madadael nga oras. Adu ti rumbeng a maaramid koma. Idi aktibo pay ‘toy numo ti biang kadagiti aramid/pasken (kas koma ti tarripnong) ti writer’s organization a nakaikappengak, masagsagennet ti panagsangpet dagiti pada a kameng a sumangbay iti venue ti taripnong. Maiyalud-od no dadduma ti panangrugi ti pasken/programa/taripnong. No saan, on time a mangrugi. Ngem, ti adatna, no adda sumangpet a kameng (kumamakam), mai-re-echo manen ti immunan a napagsasaritaan. Dakami met a naggapu pay iti adayo, sangkakitamin ti pagorasan. Kasla time bomb a tagtagiurayenmin ti ibebettakna! Wen, agbagkabagkaten ti patongmi. Gawgawidanmin ti bagimi nga agsao ken agpakada ta katengngaan pay laeng ti topiko kas paset ti agenda! Ta kababain met kadagiti pada a kameng! Pagangayanna, mapanawankamin ti pampasahero a jeepney a pagluganak a sumangpet idiay lugarmi. Agarkilakaminton ti tricycle a mangitulnog kadakami. Nawatiwat met ngarud ti kasla sungkaan a dalanmi a rough road!
Sadino kadi ti namunganayan ti Filipino Time? Datayo kadi met laeng a Filipino ti namunganayanna? Limmasag kadin daytoy a kas paset ti kulturatayo a Filipino? Ditayo kadi mabalin nga aturen no kasken ken adda pay pamuspusan? Wenno naaringantayo iti sabali a puli a kinaludludon dagiti appotayo (ancestors)? Ket, nagbalinen a buriktayo a Filipino a mangitaktakder dayta a buriktayo?
Namunganay ti Filipino Time idi Spanish period. Ta dagiti Filipino Indio, no ibilin dagiti Spanish colonizers, saanda nga insegida nga aggunay. Masansan a maladladawda nga aggunay iti kadawyan nga oras a naitadek. Ne, kinasubeg? Kinaadu ngata ti nasnasken a tamingen? Wenno di kayat ti agtallugod kadagiti map-apo? Apay ngata a kasta, kakabsat?
Gapu ngata daytan ti kunkunada a ni Filipino, mabungsot ti tokak a mabaddekanna? Wenno gapu iti kinasubegna?
Ket, adda met ti nadumaduma a lugar a maigidiat iti kababalintayo a Filipino. Adda daytay mangmangngegtayo a Caribbean time, Portuguese time, Italian time ken Brazilian time, a kadawyan a pammalagip iti panangrugi nga agluas iti viaje. Masurot dayta, segun ti naitadek nga oras (scheduled time) nga ipasimudaag ti/dagiti pagorasan, kakabsat.
Malagipko nga idi dakami ti agad-adal, kasemsem unay ‘toy numo ti biang ti sagpaminsan a pannakaladawko. Lagidawek unay ti bagik no diak makamakam ti Flag Raising Ceremony-mi iti tunggal bigat. Siempre, kas patneng a makipagili, napateg nga ipapuso nga aramiden ti akem-nasionalismo, a. Adda ngamin pampanunotek idin a bunga ti biddutko idi agad-adalkami pay iti elementaria. Inyun-unami ti nagparut ti ruot iti aglawlaw ti school building-mi. Iti ababa a pannao, dimin dinar-ayan ti Flag Raising Ceremony. Nupay kasta, inannongmi ti nagtakder idi maipatangatang ti National Anthem!
Ti dimi naliklikan, naammuan ti kassangsangpetna idi nga School Principal-mi a dikami dimmar-ay ti Flag Raising Ceremony. Kapilitan a nag-perform-kami iti playground!
Subliantayo daydiay Filipino Time; Double Time itan! Ket, pudno a narigat, a, ti agdardaras! Ngem, saan ngata a narigrigat ti agur-uray no idasig ti paur-uray, kakabsat? Kastoy ti kunada no kua: matay ti agur-uray; agbiag ti paur-uray!
