Wen, daytoy ti permi a pagdandanagan manen dagiti kakailiantayo. Bassit laeng a tudo, aglayus manen! Adu ti barado nga irrigation canal. Nangruna iti ciudad ken poblacion. Aniada dagiti banag a naibalagbag wenno naiserra iti pagruaran ti danum? Papel, cellophane, kdpy. Ti makaigapu iti daytoy: kurang ti disiplina dagiti umili. Di ngamin maiparbeng iti pagibelbellenganda ti basura.
Idiay surong, iti adayo a kabambantayan, agraira ti illegal logging activities.Agdadata daytoy a kinapudno.Saan nga agkikidem wenno matmaturog dagiti autoridad. Kasta met dagiti agtuturay, ngem, ania ngarud ti maaramidantayo ita? Dagiti taklin ken namnamaentayo nga agipatpatungpal kadagiti paglintegan, tin sa met laeng mabatogan ti mumukatanda ti makitkitada? Adda pay ngamin kadagiti agtuturay ti maipagarup a protector kadagiti illegal logger.
Ita, agsidir ti nakaparsuaan no aglayus. Maysa a nabileg a linteg ti narigat a supringen ti kaadda ti danum a mabalin a mangbales kadatayo a sangapada.Adun a lugar ti nadadael gapu laeng iti nakana a layus. Adayo ngata a mapasaran dagitoy no di unay maab-abuso dagiti muyong iti aglawlaw a mabalin a manglapped iti nadaras a panagpababa ti danum. Mareggaay pay ti bakras dagiti bantay. Maisurot ti daga a maigabur iti lansad dagiti karayan.Rumabaw ti karayan. No adda danum a napigsa, alistona laeng a layusen dagiti nababa a paset. Madadael dagiti pagtatalonan.Madadael ti apitento koma dagiti mannalon.
Nabayagen ken arapaap ti kaaduan: makabkaban koma ti lansad dagiti karayantayo. No nasken a maaramid ti nalagda a tambak iti agsumbangir ti karayan, maaramid. Ngem, ania ti mapaspasamak? Mapataud ti tambak, narasi met! Saan met nga agsayaat ti tambak ti karayan. Ti met bolsa dagiti buaya a pinatanor ti panawen ti mairanud! Ala, puera de los buenos, kakabsat, ta adda met ngamin dagiti narasi a proyekto a mangipaneknek iti kinabarengbareng ti pannakaipatungpalna. No smoke without fire, kunadan sa itay, di ngamin? Ti kayattayo a sawen, adu latta dagiti masasao a ghost project.Sapay la koma ta di umadu dagitoy a ghost project, a.
Dakkel a parikut dagiti umili ti layus. Adu ngamin ti madadael a saan laeng a ti pagbiagan, alikamen ken kangrunaan ti amin, ti biag ti tao. Adun kadagiti kakailiantayo ti nagbalinen a biktima ti layus.Adu ti agladladingit agsipud ta iti layus, napukawda dagiti ipatpategda iti biag.Daytoy ti nakasaksakit la unay.Addatayo itan iti ngarab ti tanem no kasta nga adda layus.Kasla ditayo mabigatanen no kasta a kadawel ti layus. Karkarawaen nga agnanayon ti tengnged a kunada. Sapay koma, a, ta agtignay dagiti agtuturaytayo a mangirusat kadagiti banag a mangrisut kadagitoy a pakarikutantayo.Agbibinnuligtayo amin, a. Aramidentayo ti akemtayo a mangsaluad iti aglawlawtayo.Ditay’ dangran ti aglawlaw.
PAGPAMPANUNOTAN: The nation that destroys its soil destroys itself. – FRANKLIN D. ROOSEVELT (1882-1945).
